Thực hiện các nghị quyết, kết luận và hướng dẫn mới nhất của Trung ương Đảng, Quốc hội, Ban Bí thư, Ban Tổ chức Trung ương và Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã ban hành Công văn số 4282/TLĐ-ToC, hướng dẫn cụ thể việc sắp xếp tổ chức bộ máy và công tác nhân sự đối với công đoàn cấp tỉnh, công đoàn xã, phường và công đoàn đặc khu.
Chủ động kết thúc, chủ động thành lập, phân quyền rõ ràng
Theo công văn, các Liên đoàn Lao động cấp tỉnh thuộc diện sáp nhập sẽ không phải làm thủ tục trình về Tổng Liên đoàn như trước đây. Thay vào đó, Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn sẽ trực tiếp ban hành quyết định kết thúc hoạt động đối với các đơn vị này.
Đối với cấp huyện, công đoàn ngành địa phương và tương đương, Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động cấp tỉnh sẽ là cơ quan chủ trì ban hành quyết định kết thúc hoạt động.
Điểm nổi bật là việc trao quyền chủ động rõ ràng cho Liên đoàn Lao động cấp tỉnh. Không chỉ trong khâu chấm dứt hoạt động mà còn cả trong quá trình thành lập tổ chức mới sau sáp nhập, bao gồm cả việc xây dựng đề án tổ chức, công tác nhân sự và chuẩn bị hồ sơ trình cấp có thẩm quyền.
Bên cạnh đó, các hồ sơ, tài liệu của các đơn vị giải thể đều được yêu cầu chuyển giao thống nhất về Liên đoàn Lao động cấp tỉnh mới để đảm bảo việc quản lý xuyên suốt, không gián đoạn.
Đối với Liên đoàn Lao động cấp huyện, công đoàn ngành địa phương và tương đương: Khi cấp có thẩm quyền ban hành quyết định sáp nhập, Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động cấp tỉnh có trách nhiệm ban hành quyết định kết thúc hoạt động đối với các đơn vị cấp dưới.
Hồ sơ, tài liệu sau giải thể sẽ được chuyển giao về Liên đoàn Lao động cấp tỉnh mới để quản lý.
Giữ người phù hợp, sắp xếp khoa học
Về mặt nhân sự, Công văn 4282 đưa ra nguyên tắc giữ nguyên tổng số lượng nhân sự chủ chốt của các đơn vị cũ nhưng có cơ cấu lại theo hướng tinh giản, tránh trùng lặp và đặc biệt là chú trọng điều kiện, tiêu chuẩn của cán bộ.
Cụ thể, các đơn vị không đề xuất nhân sự tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Ủy ban Kiểm tra và các chức danh chủ chốt nếu cán bộ đó không đáp ứng đủ tiêu chuẩn, điều kiện và tuổi tái cử nhiệm kỳ tới.
Số lượng cán bộ lãnh đạo các cấp (Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Ủy ban Kiểm tra...) không vượt quá tổng số hiện có của các tỉnh, thành phố trước khi sáp nhập, sau khi đã rà soát điều chỉnh theo các điều kiện, tiêu chuẩn về tuổi tái cử, chất lượng, bố trí công tác mới...
Điều này cho thấy định hướng sắp xếp không chỉ là hợp nhất về mặt tổ chức mà còn là sự chọn lọc nhân sự chiến lược, chuẩn bị cho nhiệm kỳ mới 2026–2031.
Hồ sơ đề nghị bao gồm: tờ trình, văn bản đề xuất của cấp ủy, danh sách nhân sự theo mẫu và sơ yếu lý lịch chuẩn. Hạn gửi hồ sơ về Tổng Liên đoàn (qua Ban Tổ chức) trước ngày 25/6/2025. Trên cơ sở đó, Tổng Liên đoàn sẽ ban hành quyết định thành lập Liên đoàn Lao động cấp tỉnh mới, đồng thời chỉ định Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Ủy ban Kiểm tra và các chức danh cán bộ chủ chốt theo quy định.
Quy trình này thể hiện tính chuyên nghiệp và kỷ luật trong công tác tổ chức cán bộ của hệ thống Công đoàn.
Khẳng định vai trò công đoàn tại cơ sở
Bên cạnh tổ chức cấp tỉnh, Công văn 4282 cũng nhấn mạnh việc thành lập công đoàn xã, phường, công đoàn đặc khu. Đây là chủ trương phù hợp với xu hướng mở rộng sự hiện diện của công đoàn tại cơ sở.
Việc giao Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động cấp tỉnh ban hành quyết định thành lập và chỉ định Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, các chức danh cán bộ công đoàn xã, đặc khu giúp giảm thủ tục, tăng tốc độ triển khai. Đồng thời, cách làm này cũng mở ra cơ hội nâng cao chất lượng tổ chức Công đoàn ở những nơi vốn trước đây còn yếu và thiếu.
Không chỉ là “cánh tay nối dài”, các công đoàn xã, đặc khu còn là nơi thực hiện vai trò đại diện, bảo vệ quyền lợi cho người lao động ở khu vực phi chính thức, khu vực sản xuất đặc thù.
Bên cạnh đó, việc giữ nguyên các cơ quan chuyên trách và đơn vị sự nghiệp công đoàn, vẫn trực thuộc sự quản lý trực tiếp của Liên đoàn Lao động cấp tỉnh mới, giúp đảm bảo hoạt động công đoàn không bị gián đoạn trong quá trình sắp xếp, đặc biệt là các lĩnh vực dịch vụ, truyền thông, chăm lo đời sống, nơi có ảnh hưởng trực tiếp đến đoàn viên.
Quá trình sắp xếp tổ chức công đoàn các cấp là một bước đi quyết định, không chỉ để đồng bộ với tiến trình cải cách hành chính chung, mà còn là cơ hội lớn để Công đoàn Việt Nam tái cơ cấu chính mình theo hướng gọn, mạnh, hiệu quả và gần người lao động hơn.
Tuy vậy, để triển khai hiệu quả, rất cần sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống công đoàn các cấp, nhất là vai trò “đầu tàu” của công đoàn cấp tỉnh trong phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương, xây dựng phương án nhân sự, tổ chức lại mạng lưới công đoàn cơ sở, nơi gần nhất với đời sống đoàn viên.
Nguồn: Theo Tạp chí Lao động và Công đoàn