Luật Việc làm (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua (có hiệu lực từ ngày 1/1/2026) có bổ sung quan trọng về việc xây dựng cơ sở dữ liệu về người lao động.

Theo đó, việc xây dựng, quản lý cơ sở dữ liệu về người lao động, hệ thống thông tin thị trường lao động là trách nhiệm của nhà nước để hỗ trợ phát triển thị trường lao động.

Cơ sở dữ liệu này sẽ được kết nối, đồng bộ với Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu khác.

Điều 17 Luật Việc làm (sửa đổi) quy định người lao động phải đăng ký 5 nhóm thông tin từ thời điểm luật này có hiệu lực thi hành (từ ngày 1/1/2026).

Thứ nhất là nhóm thông tin cơ bản, bao gồm: Họ tên; số định danh cá nhân; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; dân tộc; nơi ở hiện tại.

Thứ hai là nhóm thông tin về trình độ (giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học), chứng chỉ kỹ năng nghề và các chứng chỉ khác.

Thứ ba là nhóm thông tin về tình trạng và nhu cầu về việc làm.

Thứ tư là nhóm thông tin về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp.

Cuối cùng là nhóm thông tin khác về đặc điểm, đặc thù của người đăng ký.

Người sử dụng lao động, người lao động sẽ đăng ký, điều chỉnh các thông tin này khi tham gia bảo hiểm xã hội.

Người lao động không tham gia bảo hiểm xã hội thì nộp hồ sơ đăng ký, điều chỉnh thông tin đăng ký lao động đến nơi đăng ký lao động.

Cơ sở dữ liệu về người lao động sẽ được xây dựng và quản lý tập trung, thống nhất toàn quốc.

Theo thống kê, hiện có khoảng 60% lao động trong độ tuổi chưa được thu thập thông tin về việc làm khiến cơ quan quản lý khó tiếp cận và giúp họ thụ hưởng các chính sách xã hội.

Một số chuyên gia lĩnh vực lao động - việc làm đánh giá, việc đăng ký thông tin cá nhân vào Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia về người lao động là bước tiến quan trọng trong xây dựng quản trị thị trường lao động hiện đại, minh bạch và hiệu quả. Nó hỗ trợ người lao động nhận thông tin việc làm kịp thời, tiếp cận hỗ trợ, đào tạo, bảo hiểm tốt hơn. Doanh nghiệp dễ tìm kiếm nguồn nhân lực phù hợp, kết nối nhanh chóng. Nhà nước nhìn nhận thị trường lao động toàn diện để phát triển chính sách phù hợp và đúng lúc.

Việc bổ sung quy định về đăng ký thông tin cá nhân trên cơ sở dữ liệu quốc gia không chỉ là yêu cầu kỹ thuật của thời kỳ chuyển đổi số, mà còn là bước đi mang tính nền tảng trong việc hiện đại hóa thị trường lao động Việt Nam. Khi dữ liệu được chuẩn hóa, cập nhật và kết nối liên thông, quyền lợi của người lao động sẽ được đảm bảo tốt hơn, đặc biệt là nhóm lao động phi chính thức – vốn dễ bị "bỏ quên" trong hệ thống an sinh.

Tuy nhiên, để quy định này đi vào thực tế hiệu quả, rất cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và người lao động. Bên cạnh đó là chiến lược truyền thông rõ ràng, hệ thống đăng ký thuận tiện, dễ tiếp cận – nhất là với nhóm lao động yếu thế, trình độ công nghệ thông tin còn hạn chế.

Nguồn: Theo Tạp chí Lao động và Công đoàn