Quá trình tinh gọn tổ chức bộ máy công đoàn đã và đang tạo ra những thay đổi sâu rộng trên toàn hệ thống. Từ việc giảm mạnh số lượng đoàn viên, công đoàn cơ sở đến việc thu gọn đầu mối tổ chức và biên chế, các liên đoàn lao động tỉnh, thành phố đang bước vào giai đoạn vận hành mới với nhiều thuận lợi lẫn thách thức.

Cụ thể như sau:

Giảm hơn 3,6 triệu đoàn viên công đoàn

Tính đến ngày 31/5/2025, cả nước có 12.297.344 đoàn viên công đoàn. Sau quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy theo Nghị quyết số 60-NQ/TW, con số này giảm còn 8.642.169, tức giảm 3.665.175 đoàn viên. Trong đó, có 2.513.569 người không còn thuộc đối tượng là đoàn viên công đoàn và 1.151.606 đoàn viên khác giảm do các lý do khách quan.

Giảm gần một nửa số công đoàn cơ sở

Trước 31/5/2025, cả nước có 124.762 công đoàn cơ sở (CĐCS), bao gồm cả nghiệp đoàn. Đến ngày 15/7/2025, số lượng này giảm chỉ còn 62.059 CĐCS, tương đương giảm 62.703 đơn vị. Trong đó, có 61.293 CĐCS khối cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước và lực lượng vũ trang bị giải thể. Ngoài ra, 1.410 CĐCS khác bị giải thể do doanh nghiệp phá sản, giải thể, không đủ điều kiện hoạt động theo Điều lệ.

Hơn 1.000 công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở kết thúc hoạt động

Cụ thể, đã kết thúc hoạt động 1.073 công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở, gồm:

- 696 liên đoàn lao động cấp huyện,

- 269 công đoàn ngành địa phương (để thành lập 84 công đoàn khối đảng, chính quyền cấp tỉnh),

- 12 công đoàn tổng công ty, công ty,

- 37 công đoàn cơ quan hành chính,

- 50 công đoàn khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao,

- 9 công đoàn khác.

Chỉ còn 34 liên đoàn lao động cấp tỉnh

Từ 63 liên đoàn lao động tỉnh, thành phố, sau sắp xếp còn 34 liên đoàn lao động tương ứng với 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh. Cùng với đó, số lượng ban, đơn vị thuộc các LĐLĐ cấp tỉnh giảm mạnh từ 236 xuống còn 49 ban. Trong đó, 15 LĐLĐ tỉnh, thành phố thành lập 2 ban (công tác công đoàn và công đoàn các KCN), 19 địa phương còn lại lập 1 ban.

Biên chế tại cơ quan công đoàn cấp tỉnh giảm gần 1.200 người

Từ 2.571 người làm việc tại LĐLĐ tỉnh, thành phố (gồm 2.201 biên chế, 186 hợp đồng chuyên môn, 184 hợp đồng theo các Nghị định 68, 161, 111), sau sắp xếp còn 1.399 người. Trong đó, đã nghỉ hưu 285 người, 367 người có đơn xin nghỉ việc theo Nghị định 178 và 67, và 287 người được bố trí công tác khác. 59 hợp đồng lao động chấm dứt theo quyết định của cấp có thẩm quyền.

Biên chế tại công đoàn cấp trên cơ sở giảm hơn 3.700 người

Trước sắp xếp, công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở có 4.622 người. Sau đó, chỉ còn 916 người được chuyển về LĐLĐ cấp tỉnh để bố trí công việc. Còn lại, 284 người nghỉ hưu, 396 người xin nghỉ việc, 2.918 người được bố trí công tác khác và 108 người bị chấm dứt hợp đồng lao động.

Gần 400 công đoàn xã, phường, đặc khu được thành lập

Tính đến giữa tháng 7/2025, cả nước đã thành lập được 395 công đoàn tại cấp xã, phường, đặc khu và trung tâm, đạt 56,5% so với 699 đơn vị đủ điều kiện. Trong đó có:

- 132 công đoàn xã,

- 232 công đoàn phường,

- 05 công đoàn đặc khu,

- 38 trung tâm công đoàn xã, phường.

Tổng số biên chế bố trí cho các đơn vị này là 248 người, trong đó có 79 Phó Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc cấp xã kiêm Chủ tịch công đoàn xã, phường. Ngoài ra, có 35 cán bộ công đoàn chuyên trách đang trực tiếp làm việc tại 10 khu công nghiệp, khu kinh tế để hỗ trợ các công đoàn cơ sở trong khu vực này.

Đại diện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, việc giảm mạnh đoàn viên công đoàn là do thực hiện đúng chủ trương của Đảng, về không lập tổ chức Công đoàn trong các cơ quan hành chính, lực lượng vũ trang, đơn vị sự nghiệp hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước. Trong thời gian tới, hoạt động công đoàn cấp cơ sở tập trung trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh (các đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp, hợp tác xã), khu vực phi chính thức.

Tổng LĐLĐ Việt Nam đề nghị các LĐLĐ tỉnh, thành phố đặc biệt quan tâm, đề ra các chương trình, kế hoạch, chỉ tiêu cụ thể từng năm, nhiệm kỳ cho công tác phát triển đoàn viên, thành lập tổ chức Công đoàn cấp cơ sở, phấn đấu trong các đơn vị, doanh nghiệp, hợp tác xã đủ điều kiện theo Điều lệ Công đoàn thành lập được tổ chức Công đoàn cơ sở, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả, tăng cường vai trò đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động.

Bức tranh sau sắp xếp bộ máy công đoàn cho thấy một sự chuyển động mạnh mẽ và chưa từng có tiền lệ. Trong bối cảnh ấy, điều quan trọng không chỉ là duy trì số lượng, mà là giữ được "chất" của tổ chức Công đoàn, thông qua việc nâng cao năng lực đội ngũ, tăng cường hoạt động hướng về người lao động, đặc biệt tại các địa bàn còn nhiều khó khăn.

 

 

Nguồn: Theo Tạp chí Lao động và Công đoàn